Równolegle do pracy klinicznej rozwijał swoje pasje naukowe. W 1979 roku, mając zaledwie 29 lat, obronił z wyróżnieniem doktorat. Praca we wrocławskiej klinice dała możliwość wyjazdu na wymarzone zagraniczne staże, między innymi do szpitala w Utrechcie (Holandia), w którym pracował pod kierunkiem prof. Francois Hitchcocka (1981–1985). 

Podczas pobytu w Holandii z inicjatywy Profesora Mariana Zembali powstał największy po II wojnie światowej program Polish Heart Poolse hartpatientjes naar Nederland, w ramach którego w latach 1981–1992 nieodpłatnie zoperowano ponad 500 polskich dzieci z ciężkimi wrodzonymi wadami serca. Za ten ambitny projekt Profesor został wyróżniony nagrodą honorową Uniwersytetu Utrechtu oraz nagrodą Prymasa Polski ks. kard. Józefa Glempa. 

W roku 1985 powrócił do Polski, przyjmując propozycję pracy prof. Zbigniewa Religi w utworzonej wówczas i kierowanej przez niego, Katedrze i Klinice Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. Był uczestnikiem pierwszej udanej transplantacji serca w zespole prof. Zbigniewa Religi. Tak rozpoczął się kolejny etap życia zawodowego Pana Profesora, który wspólnie ze swoim Mistrzem — prof. Zbigniewem Religą — współtworzył zabrzańską kardiochirurgię i transplantologię, i którą przez kolejne 30 lat z wielkim sukcesem rozwijał, zwłaszcza po objęciu w 1999 roku stanowiska kierownika katedry. W tym okresie klinika stała się wiodącym w Polsce ośrodkiem o najszerszym w kraju zakresie zabiegów kardiochirurgicznych wykonywanych u dorosłych i dzieci.

W 1993 objął funkcję dyrektora Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, którą pełnił aż do śmierci. Szpital stał się Jego drugą miłością. W miarę dynamicznego rozwoju placówki, ówczesna siedziba okazała się zbyt ciasna, więc postanowił to zmienić. Rozbudowa Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu to dzieło życia Pana Profesora. Wraz ze swoimi współpracownikami stworzył jeden z najlepszych i najnowocześniejszych ośrodków leczenia schorzeń sercowo-naczyniowych w Polsce. Spełniło się Jego wielkie marzenie. Zwieńczeniem tego sukcesu, a jednocześnie efektem konsekwencji i wielkiej determinacji w działaniu jest najnowszy budynek, którego otwarcie nastąpiło 3 października 2022 r. To pewnego rodzaju klamra, która spina w całość wielki dorobek życia Pana Profesora.

Dorobek Profesora Mariana Zembali jest imponujący. Jego zawodowe zainteresowania były skupione na problematyce nowoczesnego leczenia wad zastawkowych serca, choroby niedokrwiennej serca, zatorowości płucnej, niewydolności serca, mechanicznym wspomaganiu krążenia oraz transplantacjach serca i płuc u dorosłych i dzieci. Głęboko wierzył w to, że granice są po to, by je przekraczać. 

Był pionierem wielu nowoczesnych metod leczenia, które z powodzeniem wprowadzał do praktyki klinicznej w ośrodku w Zabrzu. Jednymi z najważniejszych była wykonana przez Niego pierwsza w Polsce transplantacja płuca (1998) oraz jednoczasowa transplantacja serca i płuc (2001), dokonał także zabiegu wszczepienia by-passów 103-letniej pacjentce Profesor Marian Zembala przez wiele lat działał aktywnie także w Europie i na świecie. W latach 2010–2012 był prezydentem Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Serca i Naczyń (ESCVS, European Society for CardioVascular Surgery), a także pierwszym w historii Polakiem będącym Prezesem Europejskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów (EACTS, European Association for Cardio-Thoracic Surgery) w latach 2017–2018. Był członkiem wielu krajowych i międzynarodowych towarzystw, kolegiów redakcyjnych, komitetów i komisji, członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. W roku 2018 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, swojej Alma Mater. Był także Profesorem Honorowym Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Autor i współautor ponad 2000 publikacji, IF: 638.596; Indeks H: 33. Pan Profesor był laureatem wielu nagród i wyróżnień.

Do najważniejszych można zaliczyć: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2004), medal papieski Benemerenti „Pro Ecclesia et Pontice” (2012), Krzyż Komandorski Odrodzenia Polski (2011), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2004) Wyróżnienie św. Kamila (za działalność na rzecz miasta Zabrze 2010), Nagroda „Lux ex Silesia” (przeznaczona dla tych, którzy w swej działalności naukowej lub artystycznej ukazują wysokie wartości moralne i wnoszą trwały wkład w kulturę Górnego Śląska 2021), Order Za Zasługi III stopnia (Ukraina 2008), Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości (2019),  czy Order Uśmiechu (2005), który był dla Pana Profesora jednym z najważniejszych wyróżnień, bo wręczanym przez dzieci. 

Niezwykle istotny był dla Pana Profesora związek z regionem. Mimo, że nie był Ślązakiem z urodzenia, od ponad trzydziestu lat aktywnie angażował się w życie i rozwój makroregionu Śląska, który uważał za swoją małą ojczyznę. Był laureatem Śląskiej Nagrody im. Juliusza Ligonia (za „kontynuację wielkiej idei „daru serca” stworzonej na Śląsku i nadanie nowej jakości śląskiej kardiochirurgii” 2010) oraz „Cegła Janoscha” (nagroda przyznawana przez katowicką redakcję Gazety Wyborczej dla osób zasłużonych dla krzewienia górnośląskiej tożsamości 2011).

Profesor Marian Zembala odnosił duże sukcesy jako organizator ochrony zdrowia w Polsce, piastując między innymi funkcję przewodniczącego Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia (2008–2015) czy konsultanta krajowego w dziedzinie kardiochirurgii (2011–2016). W roku 2015 (czerwiec-listopad) piastował urząd Ministra Zdrowia w rządzie Ewy Kopacz. Znany był z tego, że zawsze szukał rozwiązań ponad podziałami.

Profesor Marian Zembala kochał teatr, muzykę i poezję. Z jednej strony niestrudzony i zdeterminowany dążył do wyznaczonych sobie celów, z drugiej, był niezwykle wrażliwy na ludzkie cierpienie. Swoje życie zawodowe całkowicie poświęcił służbie choremu człowiekowi. Niesamowicie wymagający od siebie, ale także od innych. Był człowiekiem nietuzinkowym i wytrwałym, a jednocześnie życzliwym. Zaciekle walczył o każdego chorego, podejmując czasem na pozór nieracjonalne decyzje, które później okazywały się trafne i ratowały życie nie tylko choremu, ale często i jego rodzinie. Był też wspaniałym ambasadorem polskiej nauki i medycyny, Mistrzem i Przewodnikiem dla leczonych i leczących. Swoimi dokonaniami mógłby obdzielić co najmniej kilka osób. 

Był tytanem pracy, często zapominał, że czasem trzeba coś zjeść i się przespać. 

Nade wszystko Pan Profesor kochał swoją rodzinę i pacjentów, którzy odwzajemniali tę miłość. W roku 2018 przeszedł rozległy udar, który, pomimo że przykuł go do wózka, nie przeszkodził w dalszej pracy i walce o dobro pacjentów. 

Zawsze powtarzał, że nigdy nie osiągnąłby takiego sukcesu, gdyby nie ludzie, których spotkał na swojej drodze. 

Oprócz medycyny jedną z największych pasji Pana Profesora Mariana Zembali było żeglarstwo. Jako młody chłopak pracował z trudną młodzieżą z domów poprawczych; piękno żeglarstwa przybliżał także środowisku kardiologów i kardiochirurgów, zapraszając ich na tzw. Rejsy dla serca. 

Jeden z rejsów odbył się w sierpniu 2013 r. Brało w nim udział ponad 90 młodych, uzdolnionych kardiologów i kardiochirurgów z całego kraju, z dużych i znanych ośrodków, ale też i z mniejszych miast”. Wypłynęli „Darem Młodzieży” z Gdyni do Amsterdamu. Celem rejsu było podziękowanie Holandii za największy w powojennej historii Polski program pomocy dzieciom z chorobami serca. Na jednym z żagli był napis w dwóch językach: „Dziękujemy ci Holandio”. W trakcie postoju żaglowca „Dar Młodzieży” w portach w Gdyni i w Amsterdamie prezentowano wystawę dokumentującą rezultaty programu. Polscy lekarze wzięli także udział w Europejskim Kongresie Kardiologicznym w Amsterdamie. 

Profesor uważał, że żeglarstwo wspaniale uczy pokory, co jest niezwykle ważne również w pracy lekarza.

Odszedł nagle 19 marca 2022 r. 

„Śmierć nie jest końcem, lecz tylko zmianą świata.”

Święty Augustyn

Te słowa są dla nas ukojeniem i nadzieją… nie mówimy żegnaj Drogi Profesorze, ale do zobaczenia w lepszym świecie…

Pozostajesz w naszej pamięci i dziękujemy za wszystko.

Źródło:

https://journals.viamedica.pl/polish_heart_journal/article/view/90582/67928

https://pl.wikipedia.org

https://wiadomosci.wp.pl/ponad-90-kardiologow-wyplynelo-w-rejs-dla-serca-6031534361666177a